MenuDzisiejszy wpis to kontynuacja pierwszej części o mikrobiomie skóry, który możecie przeczytać pod tym linkiem
Zachęcam też do obejrzenia ostaniego live’a na Instagramie (znajdziecie go poniżej tego artykułu), w którym opowiadam o mikrobiome, ale również pokazuję wycinki badań oraz ciekawostki związane z mikroflorą skóry.
Tym razem dowiecie się:
✅ Co to jest mikrobiom skóry
✅ Jaka jest jego rola?
✅ Jakie mikroorganizmy bytują na naszej skórze?
✅ Od czego zależy mikrobiom skóry?
✅ Dysbioza, jakie choroby są z nią związane?
✅ Jakie czynniki wpływają na mikrobiom skóry
W obronie przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi staje jako pierwsza skóra, największy ludzki organ! Nisze mikrobiologiczne determinuje:
🖈grubość skóry
🖈występowanie gruczołów łojowych
🖈pH
🖈wilgotność
Okolice pachwiny, pachy, tam gdzie występuje wyższa temperatura oraz wilgotność sprzyja rozwojowi pałeczek Gram-ujemnych, lub Staphylococcus aureus.
Obecność gruczołów łojowych, czyli obszar twarzy i pleców, sprzyja rozwojowi bakterii lipofilnych, takich jak Propionibacterium spp. oraz grzybów Malassezia spp.
Ramiona oraz nogi poddawane są wahaniom temperatur. Skóra w tych miejscach bywa przesuszona, co nie sprzyja rozwojowi drobnoustrojów.
___________
Powierzchnia skóry szacowana jest na ok. 1,8 m²
i kolonizowana jest przez różne drobnoustroje:
bakterie, wirusy i archea,
których szacowana masa wynosi ok. 2 kg!
________
|
BAKTERIE:
Skóra człowieka zasiedlana jest przez cztery typy bakterii:
|
 |
50% bakterii, które bytują na skórze to Staphylococcus epidermidis.
Wymienione wyżej typy bakterii należą do stabilnego, symbiotycznego elementu mikrobiomu. Odgrywają bardzo ważną rolę w utrzymaniu równowagi mikrobiomu, a także warunkują wzrost innych drobnoustrojów.
Niestety nie nie zawsze jest tak pozytywnie.
Kiedy te bakterie są groźne? Do zakażeń dochodzi w stanie niedoboru immunologicznego, antybiotykoterapii, przez ciała obce (np. cewnik, sztuczna zastawka).
|
GRZYBY:
Może nie kojarzą się nam dobrze, aczkolwiek również zasiedlają skórę ludzką i wchodzą w skład jej mikrobiomu. Przeważającymi gatunkami grzybów są lipofilne Malassezia. Stanowią one od 1% do 22% mikrobiomu człowieka.
Rodzaj Malssezia obejmuje 14 gatunków, a tylko 9 z nich może kolonizować ludzka skórę:
M. furfur, M.sympodialis, M.slooffiae, M.yamatoensis, M. obtusa, M. dermatis, M. japonica.
A w dominującej ilości M. globosa, M. restricta.
|
 |
Skóra ludzka kolonizowana jest również przez grzyby z rodzaju Penicillinum oraz Alternaria, Candida.
Przyjmuje się, że Candida jest składnikiem mikrobiomu (tzw. mykobiom) człowieka, ale bardzo rzadko kolonizuje, jedynie w warunkach sprzyjających lub jest przyczyną zakażenia skóry.
|
WIRUSY: Dobrze nam znane i przeważnie nielubiane, choć przypuszcza się, że wirusy są nie tylko czynnikiem chorobotwórczym, ale odgrywają ważną rolę w utrzymaniu homeostazy skóry. Wykazano, że głównie wirusy z dwuniciowym DNA (poliomawirusy i papillomawirusy) stanowią niestały, ale istotny element mikrobiomu skóry. |
 |
CIEKAWOSTKA 💡
W 2007 roku powstał projekt: Human Microbiome Project (National Institute of Health, USA), którego celem było poznanie mikroflory skóry związanej ze zdrowiem oraz chorobami. Zadaniem HMP było określenie ludzkiego mikrobiomu na poziomie DNA i RNA drobnoustrojów. Co więcej, badano różnice w ludzkiej mikroflorze w zależności od populacji, wieku, sposobu odżywiania, środowiska i warunków życia oraz stanu zdrowia.
Sukcesem HMP było stworzenie odrębnych baz danych dla określonego mikrobiomu: jamy ustnej, układu oddechowego, co daje ogromne możliwości w dalszych badaniach.
ROLA MIKROBIOMU SKÓRY
Mikrobiom skóry uczestniczy w wielu procesach metabolicznych. Istotnym aspektem jest udział w procesach dojrzewania tkanek oraz ochrona przed patogenami.
Każda część ciała, tzw. nisza może być narażona na patogeny, ale prawidłowy mikrobiom chroni organizm przed rozwojem chorobotwórczej mikroflory. Proces ten ma swoją nazwę i określany jest jako odporność na kolonizację (colonisation resistance).
Jak już wiecie, skóra to największy organ, jaki mamy. Największy i zarazem pełniący pierwszą linię obrony przed drobnoustrojami patogennymi. Fizyczna barierowość oraz mikroflora skóra tworzą integralną część wrodzonego układu immunologicznego.
2019 SID State of the Art Plenary Lecture III: Skin Microbiome. Dostęp online: https://www.youtube.com/watch?v=V49SInGjxNU
W skórze, konkretnie S. epidermidis hamuje rozwój drobnoustrojów poprzez wydzielanie i stymulowanie keratynocytów naskórka do wydzielania peptydów AMP.
Peptydy AMP (atimicrobial peptides) - rodzaj peptydów niszczący drobnosutroje i hamujące ich wzrost.
JAK POWINNA WYGLĄDAĆ ZDROWA MIKROFLORA?
Ze względu na dużą różnorodność osobniczą, wiek, płeć oraz miejsce występowania na ciele, bardzo trudno jest określić jednoznacznie, jak powinna wyglądać prawidłowa mikroflora.
Skład mikroflory skórnej dynamicznie się zmienia, a to utrudnia dokładne określenie. Kolejnym aspektem jest ciągle mało poznana rola mikrobiomu w różnych chorobach, nie tylko skórnych.
Jedno jest pewne, aby zachować prawidłowy mikrobiom skóry, musi być zachowana różnorodność mikroorganizmów bytujących na skórze.
USZKODZONA BARIEROWOŚĆ SKÓRNA. DYSBIOZA
Skórę należy rozpatrywać, jako dynamiczny ekosystem. Oprócz bariery fizycznej, jaką jest Stratum corneum (warstwa rogowa naskórka), mikroflora zasiedlająca skórę stanowi ochronę oraz barierę biologiczną.
J.M. Crowther słusznie zauważył, że Stratum corneum nie może być rozpatrywane, jako warstwa obumarłych komórek, ale jako Stratum ecologica, złożony ekosystem.
Na naszej skórze cały czas zachodzą zmiany, oprócz mile widzianego balansu pomiędzy gospodarzem a mikroflorą, dochodzi do braku równowagi, a to z kolei wiąże się z tzw. dysbiozą w składzie mikrobiomu.
W efekcie dochodzi do zaburzeń skórnych takich jak: egzema, alergie, łupież, czy trądzik.
_________
Ciekawe badania prowadzone przez S. Fitz-Gibbon
i współ. dowiodły, że za powstawanie trądziku
nie są odpowiedzialne tylko Cutibacterium acnes
(dawniej nazywane Propionibacterium acnes).
______
Kolejnym przykładem niech będzie skóra atopowa:
Dysbioza. Skóra atopowa. Publikacja: "Woo TE, Sibley CD. The emerging utility of the cutaneous microbiome in the treatment of acne and atopic dermatitis. J Am Acad Dermatol. 2020; 82(1): 222–228."
U pacjentów z atopowym zapaleniem skóry, kolonie Staphylococcus aureus dominowały w 90% przypadków. To związane jest z małą różnorodnością mikroflory skóry, co sugeruje zwiększoną kolonizację S.aureus.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA MIKROBIOM SKÓRY
|
Aktualnie wiadome jest, że mikrobiom skóry cały czas ulega rozwojowi i zmianom w zależności od:
📍 wieku
📍 płci
📍 klimatu
📍 promieniowania UV i ekspozycji na słońce
📍 środowiska oraz warunkow pracy
📍 diecie i w jaki sposób żyjemy
📍 stosowanych kosmetyków
📍 noszonej odzieży
📍 używek, w tym alkoholu
📍 uprawianego sportu
|
 |
PODSUMOWANIE
Temat mikrobiomu to temat rzeka, wymaga ciągłego zgłębiania i analizy. Aktualnie naukowcy nadal nie znają odpowiedzi na pytane, w jaki sposób mikroorganizmy komunikują się między sobą. Wiadome jednak jest to, że bez mikroorganizmów nie dalibyśmy sobie rady. My potrzebujemy ich, a one potrzebują nas. Mikrobiom to przede wszystkim nasza ochrona, m.in. przed patogenami. Dbajmy zatem, aby różnorodność mikroorganizmów na i w naszym ciele była różnorodna. Nie niszczmy jej przez niezbilansowaną dietę, nieprawidłowe pH, brak ruchu, czy stres.
LITERATURA:
[1] Gliński Zdzisław, Krzysztof Kostro. 2015. „Mikrobiom – charakterystyka i znaczenie”. Życie Weterynaryjne 90 (7) : 446-450.
[2] V Moskovicz, A Gross, B Mizrahi ,,Extrinsic Factors Shaping the Skin Microbiome”- Microorganisms, 2020
[3] Prescott SL, Larcombe D‐L, Logan AC, et al. The skin microbiome: impact of modern environments on skin ecology, barrier integrity, and systemic immune programming. World Allergy Organ J. 2017; 10: 29.
[4] Malinowska M., Tokarz-Deptuła B., Deptuła W.: Mikrobiom człowieka. Post. Mikrobiol. 2017, 56(1): 33–42.
[5] Różalska B., Micota B., Budzyńska A., Sadowska B., 2013; Biofilmowy mikrobiom skóry w zdrowiu i chorobie. Aspekty badawcze z zakresu inżynierii tkankowej. Forum Zakaźne; 4(2):105-110.
[6] Riccardo Sfriso, M. Egert, M. Gempeler, R. Voegeli, R. ,,Revealing the secret life of skin ‐ with the microbiome you never walk alone” Campiche Chemistry, Medicine 2019
[7] Katarzyna Adamczyk, Agnieszka A. Garncarczyk, Paweł P. Antończak. ,,Mikrobiom skóry. The microbiome of the skin.” Dermatol.Rev./Przegl.Dermatol.2018; T.105, nr 2, s.285-297